Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) i inne schorzenia okulistyczne – leczenie za pomocą iniekcji doszklistkowych

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD) jest chorobą, na którą w Polsce cierpi ponad 1 milion osób. Dotyka ona przede wszystkim osób w wieku powyżej 50 - 60 roku życia. Zgodnie z szacunkami, AMD dotyka 30% osób w wieku 70+. Na całym świecie liczba chorych przekracza już 200 milionów, a choroba jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku u seniorów. AMD występuje w postaci suchej (około 90% przypadków) cechującej się łagodniejszym przebiegiem oraz w postaci wysiękowej (około 10% przypadków), którą charakteryzuje szybszy postęp. Prognozy wskazują, że w najbliższych latach, w wyniku starzenia się populacji, choroba ta może stać się jeszcze bardziej powszechna, stanowiąc poważne wyzwanie dla systemów ochrony zdrowia na całym świecie. Chorobami, z którymi często zmagają się pacjenci są również zaburzenie widzenia spowodowane cukrzycowym obrzękiem plamki (DME), czy też retinopatia cukrzycowa (PDR). Jedyną formą powstrzymania rozwoju tych chorób są iniekcje doszklistkowe, które mają zastosowanie w leczeniu chorób tylnego bieguna gałki ocznej.

Chcąc sprostać oczekiwaniom naszych pacjentów wprowadziliśmy do oferty kliniki leczenie:

AMD oka - związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej, postać wysiękowa
DME - zaburzenia widzenia spowodowane cukrzycowym obrzękiem plamki
Obrzęk plamki w przebiegu zakrzepu naczyń żylnych siatkówki
Aktywna neowaskularyzacja naczyniówki
Jaskra neowaskularna

Najskuteczniejszym sposobem na wyleczenie tych schorzeń jest iniekcja doszklistkowa, popularnie nazywana „zastrzykami w oko”. Leczenie polega na cyklicznym podawaniu leków i jest niezwykle skuteczne. Statystyki w Polsce pokazują, że leczenie iniekcjami doszklistkowymi stało się standardem w terapii mokrego AMD. Skuteczność leczenia w przypadku mokrego AMD jest bardzo wysoka, a odpowiednia terapia może nie tylko zahamować postęp choroby, ale również poprawić ostrość wzroku pacjentów, pozwalając im na powrót do codziennych aktywności. Iniekcje doszklistkowe są obecnie uznawane za złoty standard leczenia w tej dziedzinie okulistyki i stanowią jedno z najskuteczniejszych narzędzi w walce o zachowanie zdrowia oczu pacjentów.

Jak działają iniekcje doszklistkowe?

Iniekcje doszklistkowe leków hamujących rozrost naczyń to najnowsza i najskuteczniejsza metoda leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem (AMD) oraz innych chorób plamki, w których dochodzi do powstania nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Nazwa zabiegu pochodzi od ciała szklistego - substancji, która wypełnia nasze oczy. Kojarzą się one z bezpośrednim wkłuwaniem, co może budzić lęk. W praktyce jednak pacjent nie poczuje żadnego bólu, a jedynie delikatny ucisk. Jest to efekt tego, że oko przed zabiegiem poddane jest znieczuleniu miejscowemu.

Pełna terapia w klinice Provisus obejmuje serię zastrzyków wykonywanych w 4-6 tygodniowych odstępach. Jej głównym celem jest spowolnienie, bądź też zatrzymanie choroby i ochrona widzenia. W niektórych przypadkach możliwa jest nawet poprawa widzenia. W naszej klinice przeprowadzamy terapię z wykorzystaniem jednego z dwóch dostępnych preparatów anty-VEGF: Eylea firmy Bayer® Lucentis firmy Novartis®. Ich zadaniem jest zahamowanie wzrostu nieprawidłowych naczyń krwionośnych w obrębie tkanek oka poprzez blokowanie czynnika wzrostu naczyń śródbłonka (VEGF). W ten sposób możliwe jest zmniejszenie wysięków w obrębie siatkówki.

Jak wygląda kwalifikacja do zabiegu?

Przed każdą iniekcją konieczna jest kwalifikacja pacjenta. Kwalifikacja może odbywać się w naszej klinice lub w partnerskich ośrodkach medycznych: w Cieszynie lub bezpośrednio u dr Marcina Rubajczyka w Pabianicach. Warunkiem przeprowadzenia iniekcji w klinice jest ubezpieczenie w ramach NFZ, ponieważ jest on częściowo refundowany. Jednak pacjent nie musi spełniać programu lekowego.

Jak wygląda zabieg iniekcji doszklistkowej?

Sam zabieg iniekcji doszklistkowej trwa około 10 minut i jest stosunkowo prosty, jednak wymaga precyzji oraz doświadczenia ze strony lekarza. Procedura rozpoczyna się od podania przez pielęgniarkę kropli, które mają na celu rozszerzenie źrenicy. Dodatkowo, stosuje się krople znieczulające, aby pacjent nie odczuwał bólu w trakcie zabiegu. Dzięki znieczuleniu miejscowemu, pacjent nie poczuje żadnego dyskomfortu, a jedynie delikatny ucisk.

Po przygotowaniu oka, lekarz przeprowadza szczegółowe odkażenie i oczyszczanie obszaru wokół oka, aby zapobiec wszelkim infekcjom. Następnie, aplikuje ponownie środek znieczulający w celu zapewnienia pełnego komfortu pacjenta. Po przygotowaniu, pacjent zostaje poproszony o spojrzenie w górę lub w dół, aby umożliwić lekarzowi dokładne wprowadzenie leku. Iniekcja wykonywana jest bardzo cienką igłą, co minimalizuje ryzyko jakichkolwiek komplikacji.

W trakcie podawania leku pacjent może poczuć krótki, niewielki ucisk, który jest normalnym efektem procesu podawania substancji do ciała szklistego oka. W niektórych przypadkach pacjenci mogą również doświadczyć chwilowego widzenia siateczki linii lub pływających plamek, co jest wynikiem mieszania się leku z płynami wewnątrz oka. Objawy te są przejściowe i znikają po kilku sekundach.

Jakie są przeciwwskazania do iniekcji doszklistkowych?

Iniekcje doszklistkowe są skuteczną metodą leczenia chorób oczu, takich jak AMD czy DME, jednak jak każda procedura medyczna, wiążą się z pewnymi przeciwwskazaniami i wymagają przestrzegania określonych zaleceń po zabiegu, aby zapewnić bezpieczeństwo pacjenta i skuteczność terapii.

Przeciwwskazania do zabiegu iniekcji doszklistkowej:

stany zapalne oka - iniekcji nie można przeprowadzić w przypadku obecności stanów zapalnych oka, takich jak zapalenie spojówek. Zabieg może zostać przeprowadzony dopiero po wyleczeniu stanów zapalnych
kobiety w ciąży - iniekcje doszklistkowe są przeciwwskazane u kobiet w ciąży, ponieważ nie ma wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa przeprowadzenia zabiegu w tym okresie
inne zabiegi okulistyczne - jeśli pacjent przeszedł inny zabieg okulistyczny, np. operację zaćmy w ciągu ostatnich kilku tygodni, iniekcja doszklistkowa może być przeciwwskazana do czasu pełnego wygojenia się oka.

Jakie są zalecenia po zabiegu iniekcji doszklistkowej?

Po zabiegu iniekcji doszklistkowej istnieje kilka istotnych zaleceń, których przestrzeganie ma na celu zapewnienie skuteczności leczenia oraz minimalizację ryzyka powikłań.

Zalecenia po zabiegu iniekcji doszklistkowej:

bezpośrednio po zabiegu pacjent nie może prowadzić samochodu
ważne: po zabiegu widzenie może być nieco zamglone przez dzień lub dwa. Jest to normalne i przejściowe zjawisko, które związane jest z efektem podawania leku do oka
oszczędny tryb życia przez pierwszy tydzień - w ciągu pierwszych siedmiu dni po zabiegu należy przestrzegać oszczędnego trybu życia. Należy unikać: wysiłku fizycznego, narażenia na pyły, wiatr i inne zanieczyszczenia powietrza, które mogą podrażnić oko. Trzeba zrezygnować z zajęć takich jak basen czy sauna, które mogą zwiększyć ryzyko infekcji lub podrażnień
higiena oka - pacjent nie powinien pocierać ani uciskać oka, aby uniknąć infekcji lub uszkodzenia miejsca aplikacji. Ważne jest, aby nie dotykać oka brudnymi rękami i unikać kontaktu z substancjami, które mogą je podrażnić.

Przestrzeganie powyższych zaleceń jest kluczowe dla zapewnienia efektywności leczenia oraz minimalizacji ryzyka powikłań po zabiegu iniekcji doszklistkowej.

Jeszcze kilkanaście lat temu osoba zapadająca na "mokre" AMD była skazana na utratę większości centralnego widzenia. Dziś możemy temu zapobiegać. Więcej informacji dotyczących cen iniekcji doszklistkowej odnaleźć można na stronie cennika

Jakie są przyczyny AMD?

AMD jest to choroba oczu, która ujawnia się między 50-60 r. ż., a po 70 r. ż. prawie 30% osób jest nią dotkniętych. Dotyczy ona obszaru na dnie oka zwanego plamką żółtą. Plamka odpowiada za widzenie centralne, które potrzebne jest do wykonywania codziennych czynności, jak np. czytanie, rozpoznawanie twarzy czy znaków drogowych. AMD jest jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty osób dorosłych na świecie. Zwykle zmiany dotyczą obu oczu, choć nie muszą pojawiać się jednocześnie i ich zaawansowanie może być różne.

Do czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej należy:

wiek – zwyrodnienie jest zwykle diagnozowane u osób powyżej 50. roku życia, a jego ryzyko rozwoju wzrasta wraz z wiekiem
palenie papierosów – szkodliwe substancje chemiczne zawarte w dymie tytoniowym mogą uszkadzać naczynia krwionośne w oku i przyczyniać się do rozwoju procesów zapalnych
dziedziczność - historia rodzinna związana z wystąpieniem ADM znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia schorzenia, jeśli rozwinęło się ono u bliskich krewnych
choroby układu sercowo-naczyniowego – choroby serca, miażdżyca i inne stany zapalne mogą zwiększać ryzyko AMD ze względu na problemy z prawidłowym dostarczaniem składników odżywczych do oka
niewłaściwa dieta – dieta uboga w antyoksydanty, a bogata w nasycone tłuszcze i cholesterol może zwiększać ryzyko schorzenia
ekspozycja na światło UV i światło niebieskie – długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV i światło niebieskie może uszkadzać struktury w oku, zwiększając ryzyko schorzeń związanych z plamką żółtą
nadwaga i otyłość – nadwaga i otyłość zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej ze względu na predysponowanie do występowania stanów zapalnych w organizmie oraz problemów z krążeniem krwi
rasa, osoby rasy białej chorują częściej
płeć, kobiety chorują nieco częściej niż mężczyźni.

Jakie są różnice między suchą i wysiękową postacią AMD?

Zwyrodnienie plamki żółtej może przyjmować dwie główne postacie: suchą i wysiękową. Obie formy mają różne mechanizmy chorobowe i tempo postępu, co wpływa na wybór leczenia oraz rokowania pacjentów.

Postać sucha (tzw. zanikowa) stanowi około 90% wszystkich przypadków i jest łagodniejszą formą choroby. Charakteryzuje się powolnym postępem, a pogorszenie ostrości wzroku następuje stopniowo, przez kilka miesięcy lub lat. W wyniku postępu choroby dochodzi do zaniku komórek odpowiedzialnych za odbieranie wrażeń wzrokowych (fotoreceptory) oraz komórek wspierających funkcjonowanie siatkówki (komórki nabłonka barwnikowego i choriokapilary). Zmiany te prowadzą do utraty widzenia centralnego, co wpływa na zdolność do wykonywania codziennych czynności, takich jak czytanie, rozpoznawanie twarzy czy pisanie. Choć postać sucha postępuje wolniej, jej przebieg może prowadzić do znacznej utraty wzroku w dłuższej perspektywie czasowej.

Postać wysiękowa (mokra, neowaskularna) tstanowiąca około 10% przypadków, charakteryzuje się cięższym przebiegiem, a utrata wzroku może nastąpić nawet w ciągu kilku dni lub tygodni. Jej istotą jest powstawanie nieprawidłowych naczyń krwionośnych w obrębie plamki, które tworzą tzw. błonę podsiatkówkową (neowaskularną). Te nieprawidłowe naczynia są źródłem przesięków i krwotoków, które uszkadzają siatkówkę i prowadzą do szybkiej utraty widzenia. W końcowym stadium może dojść do bliznowacenia i trwałego uszkodzenia siatkówki, co skutkuje nieodwracalną utratą wzroku. Ze względu na szybkość postępu choroby, postać wysiękowa wymaga pilnego leczenia, które może zatrzymać rozwój choroby i zminimalizować uszkodzenia wzroku.

Jakie objawy wskazują na zwyrodnienie plamki żółtej?

Początkowe objawy zwyrodnienia plamki żółtej mogą się różnić w zależności od postaci choroby – suchej lub wysiękowej. W przypadku suchej postaci AMD objawy są zwykle łagodne, trudne do rozpoznania i zauważalne jedynie przez pacjenta. Pierwszym sygnałem ostrzegawczym jest zwykle pogorszenie jakości widzenia z bliskiej odległości, spadek ostrości lub zniekształcenie obrazu. We wczesnych stadiach choroby u niektórych pacjentów mogą nie wystąpić żadne objawy, dlatego regularne badania wzroku są bardzo istotne.

Do klasycznych objawów choroby oczu AMD należą:

obniżona ostrość wzroku (niewyraźne widzenie centralne, czyli „na wprost”)
nieprawidłowości w widzeniu linii prostych
mroczek centralny – jasna bądź ciemna plamka na środku pola widzenia
zdeformowane kształty przedmiotów

Czy możemy zapobiegać zwyrodnieniu plamki żółtej?

Choć nie da się całkowicie zapobiec rozwojowi AMD (zwłaszcza u osób z predyspozycjami genetycznymi), istnieją sposoby, które mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo jego wystąpienia lub je znacznie opóźnić. Postępowanie profilaktyczne ukierunkowane na zwyrodnienie plamki żółtej polega głównie na wprowadzeniu modyfikacji do swojego stylu życia, które mogą zmniejszyć ryzyko lub spowolnić postęp choroby.

Do głównych czynników profilaktycznych zalicza się:

niepalenie papierosów oraz unikanie ekspozycji na dym tytoniowy
stosowanie zdrowej diety bogatej w składniki wspierające zdrowie oczu, w tym antyoksydanty i kwasy omega
całościowe dbanie o swój stan zdrowia, uwzględniające zdrowe nawyki (w tym nienadużywanie alkoholu) i regularne podejmowanie aktywności fizycznej
zbilansowana dieta i ćwiczenia nie tylko wpływają na zdrowie całego organizmu, ale także pozwalają na kontrolowanie swojej masy ciała, zapobiegając nadwadze i otyłości oraz ich niekorzystnym skutkom
stosowanie środków ochronnych zapobiegających uszkodzeniom spowodowanym nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV – należy nosić okulary przeciwsłoneczne z filtrem ochronnym przeciw promieniowaniu UVA i UVB; warto również unikać długotrwałego patrzenia w ekran monitora i telefonu oraz robić sobie regularne przerwy w przypadku konieczności siedzenia przy komputerze przez długi czas
odbywanie regularnych wizyt kontrolnych u okulisty (zwłaszcza u osób po 50. roku życia), które pozwala na wczesne wykrycie zwyrodnienia plamki żółtej oraz innych chorób oczu, a im szybsze będzie wdrożenie postępowania terapeutycznego, tym większe szanse na spowolnienie postępu choroby
monitorowanie chorób współistniejących – w profilaktyce AMD bardzo ważne jest zarządzanie chorobami współistniejącymi, które stanowią czynnik ryzyka rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej (cukrzyca, nadciśnienie, choroby naczyń krwionośnych).

Leczenie plamki żółtej za pomocą iniekcji doszklistkowej