Przegląd i historia materiałów wykorzystywanych do produkcji soczewek wewnątrzgałkowych

Pierwszą operację usunięcia zaćmy i wszczepienia sztucznej soczewki przeprowadzono w roku 1949 przez brytyjskiego okulistę, który odkrył, że długotrwała obecność szkła akrylowego nie powoduje w organizmie stanu zapalnego. Wtedy rozpoczął prace nad pierwszą soczewką wewnątrzgałkową. Zabieg dopiero po 30 latach został upowszechniony i przeprowadzany na większą skalę, a obecnie jest to jedyna metoda skutecznego leczenia zaćmy. Aktualnie zabieg trwa ok. 30 minut, jest całkowicie bezbolesny i w większości przypadków nie powoduje żadnych powikłań. Na rynku pojawia się wiele soczewek, a do głównych ich producentów należą firmy takie jak: Alcon, Abbott i Zeiss.

Z czego wykonane są soczewki wewnątrzgałkowe?

Pierwsze dostępne na rynku soczewki wykorzystywane w operacyjnym leczeniu zaćmy były wykonane z polimetakrylanu (PMMA). Produkty te wykazywały bardzo dużą biokompatybilność z gałką oczną – to znaczy, że ich obecność w oku nie wzbudzała odpowiedzi układu odpornościowego doprowadzając do stanu zapalnego. Jednak soczewki te cechowały się dość małą elastycznością, co utrudniało umiejscowienie ich w oku bez zwiększania obszaru cięcia za pomocą skalpela. Dlatego obecnie soczewki produkowane są z biomateriałów bardziej elastycznych, które podczas operacji można wygiąć nie narażając ich na utratę właściwości optycznych.

Aktualnie soczewki wewnątrzgałkowe wykonywane są z akrylu (hydrofobowego lub hydrofilnego) lub silikonu, a także z wcześniej omówionego PMMA. Wszystkie te materiały wykazują wysoką biozgodność z tkankami ludzkiego organizmu, więc nie powodują reakcji odrzucenia. Stany zapalne pojawiające się po operacyjnym usunięciu zaćmy pojawiają się najczęściej wskutek niewłaściwej higienizacji rany i aby temu zapobiec lekarz okulista przepisuje krople do oczu z antybiotykami.

Istotnym czynnikiem wpływającym na wybór materiału soczewki jest wielkość cięcia rogówki podczas operacji. Dla soczewek wykonanych z PMMA (bardzo twardego biomateriału) rana jest wielkości 6 mm, co wymusza użycie szwów, a miejsce w konsekwencji goi się dłużej. Obecnie w przypadku soczewek akrylowych i silikonowych długość nacięcia została zminimalizowana nawet do 1,8 mm.

Prace nad soczewkami zwijalnymi wykonanymi z silikonu i akrylu rozpoczęły się już w latach 80. XX wieku, gdy operacyjne leczenie zaćmy stało się popularniejsze. Próby udoskonalenia soczewek wciąż trwają i prowadzone są badania nad nowymi polimerami, którymi pokrywałoby się soczewki, aby jak najbardziej zwiększyć ich powinowactwo do ludzkiego organizmu.

Przeczytaj także:

Jakie soczewki refunduje NFZ
Jak produkowane są soczewki wewnątrzgałkowe
Soczewki wewnątrzgałkowe refundowane przez NFZ