Czynniki ryzyka i powstawanie zaćmy

Zaćma (inaczej katarakta) nabyta to częsta przypadłość osób powyżej 50 roku życia. Wielu ludzi zastanawia się, czy powstaje ona wskutek złych praktyk okulistycznych i zaniedbań czy spotka każdego niezależnie od profilaktyki. Odpowiedź niestety nie jest jednoznaczna, ponieważ istnieje szereg zaleceń profilaktycznych, za pomocą których okuliści są w stanie opóźnić rozwój zaćmy u pacjentów, ale i to nie wiąże się ze stuprocentową pewnością, że schorzenie w ogóle nie wystąpi. Jednak w XXI wieku głęboka zaćma nie jest wyrokiem. Powszechnie wykonuje się operacje usuwające tę wadę. Przeanalizujmy proces powstawania tego schorzenia.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zaćmy?

Pewne czynniki mogą wpłynąć na inicjację procesu powstawania zaćmy. Należy do nich między innymi: wiek (powyżej 40-50 roku), cukrzyca, uraz oka, niedoczynność przytarczyc, jaskra, obciążenie genetyczne. Jeśli którykolwiek z czynników jest obecny w Twoim życiu, to warto skupić się na regularnych wizytach kontrolnych u lekarza okulisty. We wstępnym stadium zaćmy można przyjmować leki opóźniające postęp choroby bądź wykonać operację, dzięki której zmniejszy się okres dyskomfortu związanego z pogłębiającymi się problemami z widzeniem.

Patogeneza zaćmy

Głównym objawem fizjologicznym zaćmy jest powstanie zmętnienia soczewki, które wynika z zaburzeń w jej strukturze komórkowej i biochemicznej. Zmiany te powodują utratę przejrzystości soczewki, co skutkuje ograniczeniem ilości światła docierającego do siatkówki. Proces patogenetyczny wiąże się z denaturacją i agregacją białek krystalinowych, odpowiadających za prawidłową budowę i przezroczystość soczewki.

Z wiekiem lub pod wpływem czynników zewnętrznych dochodzi do zaburzenia równowagi oksydacyjnej, czyli zwiększonego stresu oksydacyjnego w obrębie struktur oka. Wolne rodniki tlenowe uszkadzają błony komórkowe, enzymy i włókna kolagenowe, co prowadzi do utraty elastyczności oraz odwodnienia soczewki. Powstają także nierozpuszczalne kompleksy białkowe, które zmieniają współczynnik załamania światła, pogarszając ostrość widzenia.

Wraz z postępem choroby zmętnienie obejmuje coraz większą część soczewki, przez co obraz staje się rozmazany, a pacjent zauważa pogorszenie ostrości wzroku przy słabym oświetleniu lub odczuwalne olśnienia w jasnym świetle. Początkowo objawy są subtelne i mogą być mylone z koniecznością korekty wady wzroku, jednak z czasem zmiana mocy szkieł korekcyjnych nie przynosi oczekiwanej poprawy.

Na tym etapie kluczowe staje się rozpoznanie i weryfikacja stanu zaćmy w gabinecie okulistycznym, a następnie wdrożenie odpowiedniego leczenia – farmakologicznego lub chirurgicznego – w celu przywrócenia prawidłowego widzenia i zahamowania dalszych zmian degeneracyjnych w soczewce.

Jak leczy się zaćmę?

Wiele osób zadaje pytanie „czy na zaćmę są leki?”. Za pomocą farmakologicznych specyfików można jedynie spowolnić proces pogłębiania się zaćmy. Natomiast jedynym skutecznym sposobem na wyleczenie zaćmy jest operacja polegająca na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej nową, syntetyczną. Obecnie najczęściej pacjenci decydują się na operacyjne leczenie zaćmy za granicą, aby uniknąć długich kolejek w Polsce. Warto pamiętać, że wybierając operację za granicą można ubiegać się o zwrot kosztów leczenia od NFZ. W celu uzyskania pomocy przy niezbędnych formalnościach można zwrócić się do firm zajmujących się profesjonalnie organizowaniem takich operacji.