Objawy zaćmy. Jak rozpoznać zaćmę. Początkowe objawy katarakty

Zaćma to jedna z groźniejszych chorób oczu. Brak jej leczenia może doprowadzić do całkowitej ślepoty. Niestety nadal wiele osób leczenie rozpoczyna, kiedy choroba jest już w zaawansowanym stadium. Wynika to z tego, że objawy zaćmy są bardzo podstępne i potrafią ukrywać się latami, powoli obniżając jakość wzroku. Z pełną mocą występują dopiero w rozwiniętym stadium katarakty. Jakie są symptomy zaćmy, jak je rozpoznać i jakie działania podjąć, kiedy się nasilają?

Zaćma, czyli katarakta, to choroba oczu występująca najczęściej po 60. roku życia. Jej powstanie jest związane z postępującym zaburzeniem metabolizmu białek w obrębie soczewki, co powoduje jej zmętnienie i utrudnienie przepływu światła do siatkówki. Dostanie się do niej światła jest elementem niezbędnym do prawidłowego i ostrego widzenia. Jednak problemy ze wzrokiem to nieodłączny i charakterystyczny element starości. Nie wszystkie oczywiście znajdują swoją przyczynę w zaćmie. Kiedy zacząć się niepokoić?

Początkowe objawy zaćmy

Niestety, ale często starsi ludzie mają problem z dokładnym określeniem początkowej fazy choroby. Zaćma nie jest schorzeniem, które powoduje dolegliwości bólowe, swędzenie czy łzawienie oka. Nie da się jej także zdiagnozować za pomocą badań laboratoryjnych, a jedynie wywiadu lekarskiego i kontroli dna oka oraz stopnia przejrzystości soczewki. Jedynym objawem jest pogorszenie ostrości wzroku, ponieważ na początku nie pojawia się nawet zmiana koloru (zbielenie, zżółcenie lub zbrązowienie) soczewki oka. Pacjenci mylą rozwój zaćmy ze zwyczajną potrzebą zwiększenia mocy okularów korekcyjnych. Gdy taka potrzeba staje się częstsza i nie przynosi rezultatów w postaci polepszenia widzenia, to mogą być przesłanki do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku zaćmy.

Dodatkowo niepokojącym objawem może być nadgorliwe przecieranie szkieł okularów w związku z uczuciem ich zabrudzenia, zaburzenia przejrzystości. Takie odczucia niestety spowodowane są rozpoczęciem mętnienia soczewki oka. Wraz z postępem choroby mogą pojawić się problemy z widzeniem w dużym nasłonecznieniu czy oślepianie przez jaskrawe światło (np. reflektory), a także blaknięcie jaskrawych kolorów. W późniejszym etapie zmętnienie jest na tyle silne, że pacjenci widzą już tylko zarys przedmiotów i nie mogą samodzielnie się poruszać. Najbardziej krytycznym momentem jest całkowita utrata wzroku.

Podstępne objawy zaćmy

Pierwsze objawy katarakty są bardzo słabe, przez co praktycznie niedostrzegalne. Słabnąca ostrość widzenia, konieczność noszenia okularów czy pogorszenie ostrości wzroku często jest ignorowane i zrzucane na karb starzenia się organizmu. Tymczasem te symptomy to wczesne objawy zmętnienia soczewki. Łatwo je przegapić, ponieważ nie towarzyszy im ból, przekrwienie oka czy inne dolegliwości znacząco utrudniające życie i obniżające jego komfort. Nie oznacza to jednak, że problemy ze wzrokiem u osób starszych można zignorować. W przypadku ich wystąpienia należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty, który oceni przyczynę dolegliwości.

Jak rozpoznać objawy zaćmy?

Pogorszenie widzenia zaniepokoić powinno przede wszystkim osoby po 50 roku życia. Znajdują się one w grupie ryzyka zachorowania na kataraktę. W tym wieku oko jest zmęczone i zużyte, co powoduje jego naturalne osłabienie i większe problemy ze wzrokiem. Choć nie każde pogorszenie widzenia oznacza od razu zaćmę, to niestety w wielu przypadkach jest nią spowodowane. Aby jak najwcześniej wykryć chorobę, osoby po 50 roku życia powinny regularnie przechodzić badania okulistyczne.

Zmętnienie soczewki jest chorobą, którą statystycznie najczęściej wykrywa się przypadkowo, podczas rutynowego badania wzroku. Należy podkreślić, że zaćma jest chorobą stosunkowo trudną do zdiagnozowania, szczególnie we wczesnym stadium. Okuliści nawet przy konkretnych objawach mają problem z postawieniem szybkiej diagnozy i zazwyczaj, zanim się ona pojawi, pacjentowi kilkakrotnie zmieniane są okulary korekcyjne. Diagnostyka obejmuje badanie przedniego odcinka gałki ocznej w lampie szczelinowej oraz ewentualne badanie dna oka.

Podstawowe objawy katarakty

Jako podstawowe objawy zaćmy wymienia się:

• Stopniowe pogarszanie się ostrości widzenia
• Narastająca krótkowzroczność
• Narastająca różnowzroczność
• Szybsze niż zwykle męczenie się oczu
• Przymglone widzenie
• Zniekształcone lub podwójne widzenie przedmiotów
• Problemy z oceną odległości i poruszaniem się
• Przeszkadzające jasne światło
• Zaburzenia widzenia kolorów
• Trudności z dobraniem odpowiednich okularów.

Rodzaje zaćmy i ich objawy

Medycyna wyróżnia kilka rodzajów zaćmy. Typy choroby przekładają się na jej objawy. Oprócz podstawowych symptomów mogą więc występować te szczególne przypisane do konkretnego typu katarakty. Jakie one są?

• Zaćma jądrowa – ta postać choroby postępuje bardzo powoli i wywołuje centralne zmętnienie soczewki; objawia się to większymi problemami z widzeniem w dal niż z bliska, szczególnie przy jasnym oświetleniu i dużym nasłonecznieniu, a także nieprawidłowym rozróżnianiem kolorów;
• Zaćma korowa – pacjenci najczęściej skarżą się na oślepianie przez światła samochodów w nocy, podwójne widzenie, pogorszenie się wzroku po zmroku i w ciemnych pomieszczeniach, rozmazane kontury przedmiotów, znaczne obniżenie ostrości widzenia; ten typ katarakty może też nie dawać żadnych charakterystycznych objawów, jeśli dochodzi do zmętnienia w pobliżu obwodu soczewki;
• Zaćma podtorebkowa tylna – objawia się gorszym widzeniem przy jasnym oświetleniu oraz pogorszeniem wzroku przy patrzeniu z bliska np. czytaniu; bardzo często występuje też dwojenie się w oczach.

Kiedy warto zbadać wzrok pod kątem zaćmy?

Jeśli obserwuje się u siebie lub swojego bliskiego któryś z powyższych objawów, koniecznie trzeba udać się na wizytę do okulisty. Diagnostyka zaćmy jest niezwykle ważna. Lekarzowi należy opisać dokładnie występujące objawy i poprosić o badanie pod kątem zaćmy. Czas w przypadku diagnozy katarakty jest bardzo ważny. Im wcześniej się ją wykryje, tym szybciej można rozpocząć leczenie, które będzie skuteczniejsze i obarczone mniejszym ryzykiem powikłań i komplikacji.

Jeśli zaćma została rozpoznana szybko, to mówi się o jej postaci początkowej, zaawansowane stadium to katarakta dojrzała, która objawia się zmętnieniem całej soczewki. Dalsze etapy rozwoju schorzenia to zaćma przejrzała, w której dochodzi do zniszczenia soczewki w stopniu całkowitym. Jest to wynikiem rozpływu jej masy i obkurczania.

Zaćma to choroba, która może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Nie można i nie powinno się jej lekceważyć. Niestety mimo licznych akcji edukacyjnych nadal wielu Polaków bagatelizuje pierwsze objawy zaćmy i przypisuje je pogarszaniu się wzroku na starość. Sprawia to, że choroba diagnozowana jest już w zaawansowanym stadium, kiedy jej leczenie nie należy do najłatwiejszych. Profilaktyka zaleca więc, aby regularnie wykonywać badania wzroku i nie ignorować niepokojących sygnałów. Nawet jeśli okaże się, że nie są one objawami zaćmy, to warto rozpocząć ich leczenie. W przypadku wzroku obowiązuje bowiem zasada – im gorszy wzrok, tym szybciej postępujące osłabienie. Pamiętajmy również, że jedyną skuteczną metodą leczenia tej choroby jest operacja zaćmy.

Przeczytaj więcej na temat zaćmy:

Leczenie zaćmy
Jak zmieniało się leczenie zaćmy
Jak powstaje zaćma
Czynniki ryzyka i powstawanie zaćmy
Na czym polega operacyjne leczenie zaćmy
Dlaczego warto pojechać do Czech na operację zaćmy
Operacja zaćmy w Czechach
Operacja zaćmy
Diagnozowanie zaćmy
Objawy zaćmy
Widzenie po operacji zaćmy
Leczenie zaćmy ziołami
Jak się przygotować do operacji zaćmy
Laserowe usuwanie zaćmy
Jak widzi człowiek z zaćmą
Zaćma a jaskra