Co to jest zaćma? Cechy choroby, objawy i leczenie

Co to jest zaćma? Zaćma to choroba polegająca zmętnieniu się soczewki oka. Soczewka traci swą przezierność i staje się żółta lub brunatna. Tym samym przepuszcza do oka mniej promieni świetlnych a pacjent odczuwa  to jako obniżenie ostrości wzroku, zmniejszenie nasycenia barw, obniżenie kontrastu. Pacjenci czasem określają to jako widzenie przez brudną szybę. Wszelkiego rodzaju stany zapalne oczu, choroby ogólnoustrojowe, a nawet zaawansowana cukrzyca – to wszystko może być przyczyną rozprzestrzeniającej się zaćmy. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego, czym jest zaćma, skąd się wzięła oraz jakie są jej pierwsze objawy, koniecznie sprawdź poniższy artykuł. Dowiesz się także, kiedy operacja zaćmy może przynieść najlepsze efekty, a także jakie zagrożenia niesie ze sobą.

 

Co to jest zaćma?

Według definicji zaćma, czyli inaczej katarakta, jest zmętnieniem naturalnej soczewki, która wcześniej była przejrzysta. Najczęściej występującą odmianą tego schorzenia jest tzw. zaćma starcza, która postępuje wraz z wiekiem człowieka. Można powiedzieć, że to w pełni naturalny proces, który rozwija się na kilku poziomach, a mianowicie:

• początkowo soczewka traci swoją elastyczność, co upośledza zdolność akomodacji — ostrego widzenia na różne odległości,
• następnie dochodzi do postępującego zmętnienia soczewki, co jest pierwszym wyraźnym objawem rozwijającej się zaćmy,
• finalnie, nieleczona zaćma prowadzi do całkowitej utraty przezroczystości soczewki i może skutkować całkowitą ślepotą.

Zaćma rozwija się dość powoli i na początku może być trudna do wykrycia bez specjalistycznej wiedzy i odpowiedniego sprzętu diagnostycznego. Choroba często postępuje niezauważalnie, a jej nasilenie pojawia się wraz z upływem czasu, gdy zmętnienia soczewki stają się już wyraźnie widoczne i zaczynają poważnie zaburzać widzenie.

Rozwój zaćmy jest związany ze stopniową degeneracją białek i struktur soczewki, które tracą swoją złożoną i uporządkowaną budowę, co prowadzi do pojawienia się zmętnień utrudniających przenikanie światła do siatkówki. Zaćma starcza dotyczy przede wszystkim osób po 50. roku życia, a ryzyko jej wystąpienia rośnie wraz z wiekiem.

Niektóre czynniki, takie jak promieniowanie UV, palenie tytoniu, przewlekłe choroby metaboliczne, np. cukrzyca, czy długotrwałe stosowanie pewnych leków steroidowych, mogą przyspieszać rozwój zaćmy. Dlatego ważne jest, aby na bieżąco monitorować stan swojego wzroku i zgłaszać się na regularne badania okulistyczne.

Zaćma to choroba, która mimo powolnego rozwoju i początkowych trudności diagnostycznych, może w znacznym stopniu obniżyć komfort życia pacjenta. Wczesne rozpoznanie daje szansę na skuteczne leczenie i uniknięcie poważnych powikłań, dlatego warto zwracać uwagę na pierwsze objawy i nie zwlekać z wizytą u specjalisty.

Zaćma – najpopularniejsze rodzaje

Zaćma występuje w następujących odmianach:

1. Jądrowa – postępuje niezwykle powoli i z czasem powoduje centralne zmętnienie soczewki. U wielu osób pojawia się spore upośledzenie widzenia w dal, a we wczesnych etapach choroby powstaje często krótkowzroczność soczewkowa.
2. Korowa – ten rodzaj zaćmy mocno wpływa na widzenie, choć wiele zależy od poziomu zmętnienia soczewki. Jeśli te pojawiają się na obwodach soczewki – choroba często nie będzie dawać żadnych widocznych objawów w postaci pogorszenia wzroku. Wiele osób z zaćmą korową wykazuje problemy z oślepiającym światłem samochodów w nocy, a także dwojenie się obrazu.
3. Podtorebkowa – schorzenie tego typu wykrywane jest raczej u nieco młodszych osób. W tym przypadku objawem są olśnienia i znacznie pogorszone widzenie w warunkach jasnego oświetlenia. Dodatkowo widzenie z bliska również ulega pogorszeniu – w znacznie większym stopniu aniżeli widzenie w dal.

Oczywiście występują też inne rodzaje zaćmy, które dotyczą przede wszystkim schorzenia wynikającego z przebytych chorób układowych. Może to być, np. zaćma urazowa, wtórna a nawet wrodzona.

Sprawdź także: Powikłania po operacji zaćmy – jakie są czy można ich uniknąć?

 

Skąd bierze się zaćma?

Zaćma powstaje głównie w wyniku naturalnych procesów starzenia się soczewki oka. Z wiekiem dochodzi do stopniowej degeneracji białek soczewki, co powoduje jej zmętnienie i utratę przezierności. Proces ten prowadzi do trudności w przenikaniu promieni świetlnych do siatkówki, co skutkuje pogorszeniem widzenia. Oprócz naturalnego starzenia, na rozwój zaćmy wpływają także czynniki przyspieszające, takie jak przewlekła ekspozycja na promieniowanie UV, palenie tytoniu, cukrzyca, niedobory witamin oraz długotrwałe stosowanie niektórych leków, zwłaszcza sterydów. Ponadto, zaćma może mieć podłoże genetyczne, wynikać z urazów mechanicznych, infekcji, chorób ogólnoustrojowych czy stanów zapalnych oczu. Znajomość tych przyczyn pozwala na wczesne wykrycie choroby i podejmowanie działań profilaktycznych oraz leczenia, co jest kluczowe dla zachowania dobrego widzenia na długie lata.

 

Objawy zaćmy – jak zauważyć problem?

Wyróżniamy co najmniej kilka objawów, które wskazują na rozwijającą się zaćmę, a mianowicie:

• pogorszenie widzenia,
• obniżenie ostrości wzroku – nawet w przypadku noszenia okularów czy soczewek,
• uczucie zwiększonej wrażliwości oczu na światło,
• słaby kontrast widzenia,
• rozmyty obraz,
• dwojenie się obrazu.

W razie wykrycia jakichkolwiek problemów z widzeniem, warto udać się jak najszybciej do specjalisty, celem wykonania kompleksowej diagnostyki wzroku. W ten sposób można szybko rozpoznać zaćmę i podjąć leczenie.

 

Jakie są metody leczenia zaćmy?

Jedyną skuteczną metodą pozbycia się problemu zaćmy jest zabieg chirurgiczny, który wykonuje się przy pomocy specjalistycznego lasera. Zabieg jest dość prosty i polega na usunięciu naturalnej soczewki i zastąpieniu jej nową. Im wcześniej zostanie przeprowadzona operacja, tym większa szansa zminimalizowania ryzyka powikłań.

Najczęściej stosowaną metodą jest fakoemulsyfikacja, podczas której lekarz chirurg używa ultradźwięków do rozbicia zmętniałej soczewki na drobne fragmenty, które następnie są usuwane przez niewielkie nacięcie o wielkości około 2 mm. Po usunięciu zmętniałej soczewki do oka wszczepiana jest sztuczna soczewka wewnątrzgałkowa, która przejmuje funkcje naturalnej soczewki i jest indywidualnie dobierana pod kątem korekcji wad wzroku pacjenta.

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, zazwyczaj kroplowym, co minimalizuje dyskomfort pacjenta i pozwala mu już tego samego dnia lub następnego powrócić do codziennych czynności. Nowoczesne technologie pozwalają na precyzyjne przeprowadzenie zabiegu, co skraca czas rekonwalescencji i zwiększa skuteczność leczenia.

Pacjenci mają do wyboru różne rodzaje soczewek wewnątrzgałkowych, dopasowanych do ich potrzeb:

• soczewki jednoogniskowe, zapewniające ostrość widzenia na jedną określoną odległość (najczęściej do dali),
• soczewki multifokalne, które poprawiają widzenie zarówno do dali, jak i do bliży oraz pośrednich odległości, eliminując konieczność noszenia okularów,
• soczewki toryczne przeznaczone dla osób z astygmatyzmem,
• a także bardziej zaawansowane soczewki o wydłużonej głębi ostrości (EDoF) i soczewki redukujące efekty olśnienia i halo.

Spośród nowoczesnych rozwiązań szczególną uwagę zwracają soczewki RayOne Galaxy z optyką spiralną, które wprowadzają rewolucję w korekcji wzroku po operacji zaćmy. Dzięki unikalnej, spiralnej konstrukcji optycznej soczewki, RayOne Galaxy oferują ciągły i pełny zakres widzenia — od bliskich do dalekich odległości — bez przeskoków ostrości. Technologia ta zapewnia wysoką ostrość obrazu, minimalizując jednocześnie zjawisko dysfotopsji, czyli uciążliwych świetlnych efektów takich jak halo czy olśnienie, które często utrudniają życie po wszczepieniu tradycyjnych soczewek.

Ponadto, soczewki RayOne Galaxy są wyposażone w filtr UV, chroniący oko przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym, co sprzyja długoterminowej ochronie wzroku. Są one również dostępne w wersji torycznej, umożliwiającej jednoczesną korekcję astygmatyzmu wraz z leczeniem zaćmy, co zwiększa komfort i jakość widzenia pacjentów.

Dzięki tej zaawansowanej technologii, pacjenci mogą liczyć na bardziej naturalne i komfortowe widzenie w różnych warunkach oświetleniowych oraz na wszystkich dystansach, co znacząco poprawia jakość życia i ogranicza potrzebę stosowania okularów po operacji.

Ważne jest, aby decyzję o wyborze metody oraz rodzaju soczewki podejmować wspólnie z lekarzem okulistą, który dobierze rozwiązanie najlepiej odpowiadające indywidualnym potrzebom pacjenta.