Jak powstaje zaćma. Przyczyny powstania zaćmy

Zaćma (inaczej mówiąc „katarakta”), to nabyta bądź wrodzona wada soczewki polegająca na jej zmętnieniu. W przypadku schorzenia wrodzonego jest to niestety najczęstsza przyczyna ślepoty wśród noworodków.

Jakie są przyczyny wrodzonej zaćmy?

Zaćma może rozwinąć się na skutek aberracji chromosomowych (między innymi jako objaw Zespołu Downa) czy dziedziczenia autosomalnego dominującego. Równie częstą przyczyną zaćmy jest powiązanie z innym wrodzonym schorzeniem gałki ocznej (m.in. małoocze, brak tęczówki, retinopatia wcześniaków, hiperplastyczne ciało szkliste). Rzadziej wrodzona katarakta powstaje wskutek zaburzeń metabolicznych, skrajnego wcześniactwa i niskiej masy urodzeniowej czy infekcji matki w trakcie ciąży.

Wrodzoną zaćmę można podzielić na kilka kategorii. Rzadko jest to 100% zaćma wiążąca się z natychmiastową ślepotą. Najczęściej występującymi odmianami zaćmy wrodzonej są: zaćma częściowa, warstwowa i okołojądrowa. Skuteczna diagnostyka zaćmy jest możliwa dopiero po przejściu okresu niemowlęcego, gdy można zauważyć nie tylko zmiany w soczewce, ale także różnice w zachowaniu dziecka związane z ubytkiem w polu widzenia.

Zaćma nabyta starcza – powstawanie

Drugą odmianą katarakty jest zaćma nabyta (inaczej nazywana „starczą”), ponieważ najczęściej rozwija się u osób powyżej 45-50 roku życia. Ma bezpośredni związek ze starzeniem się organizmu i związanymi z tym fizycznymi oraz biochemicznymi zmianami w obrębie siatkówki – zaburzeniami rozpuszczalności białek wewnątrz siatkówki i zmianą półprzepuszczalności jej torebki. Dodatkowo w rozwoju zaćmy zauważalne jest zwiększenie grubości soczewki, co w połączeniu z pojawiającymi się agregatami białej uniemożliwia skuteczną i sprawną akomodację oraz zmiany refrakcji. Prowadzi to do zaburzeń widzenia i utraty przejrzystości soczewki. Często w zaawansowanej zaćmie można stwierdzić zmianę barwy soczewki – na żółtą lub brunatną.

Badania ostatnich lat donoszą, że wpływ na powstawanie zaćmy mogą mieć także rodniki chinonowe, które bezpośrednio uczestniczą w utlenianiu tioli (części rozpuszczalnych białek soczewek), które wskutek tego stają się nierozpuszczalne i powodują zmętnienie soczewki.

Zaćma nabyta w młodym wieku?

W każdym przypadku zaćma to zmętnienie soczewki. Jednak może ono powstawać z różnych przyczyn. Kolejną kategorią również często pojawiających się zaćm – są te nabyte wskutek przyjmowania niektórych leków albo urazu oka (zapalenia rogówki, twardówki, urazy gałki ocznej, żelazicy gałki ocznej czy przewlekłego niedokrwienia). Mętnienie soczewki może rozwijać się wolno i zajmować nawet kilka lat.

Przeczytaj więcej na temat zaćmy:

Leczenie zaćmy
Jak zmieniało się leczenie zaćmy
Jak powstaje zaćma
Czynniki ryzyka i powstawanie zaćmy
Na czym polega operacyjne leczenie zaćmy
Dlaczego warto pojechać do Czech na operację zaćmy
Operacja zaćmy w Czechach
Operacja zaćmy
Diagnozowanie zaćmy
Objawy zaćmy
Widzenie po operacji zaćmy
Leczenie zaćmy ziołami
Jak się przygotować do operacji zaćmy
Laserowe usuwanie zaćmy
Jak widzi człowiek z zaćmą
Zaćma a jaskra