Jakie są najczęstsze wady wzroku i choroby oczu u osób dorosłych?

W dzisiejszych czasach wiele osób cierpi na liczne choroby oczu, które dotyczą przede wszystkim dorosłej populacji. Wady wzroku oczywiście mogą zdarzać się nawet u małych dzieci, ale zazwyczaj odpowiednio dobrane okulary niwelują je skutecznie. Największe jednak problemy ze wzrokiem dają swoje objawy w późniejszym wieku ok. 40 lat i więcej.  Jedną z takich chorób jest zaćma, która pojawia się najczęściej u osób w podeszłym wieku.

 

Jeśli zauważysz jakiekolwiek problemy ze wzrokiem, niepokojące zaczerwienienie lub stałe pogorszenie się widzenia, koniecznie skontaktuj się ze specjalistą. Tylko w ten sposób szybko wykryjesz postępującą chorobę i wdrożysz z pomocą lekarza odpowiednie metody leczenia. Poniżej znajdziesz kilka pozycji, czyli najpopularniejszych chorób oczu u osób dorosłych.

Popularne choroby oczu u osób 18+ – to warto wiedzieć!

Każdy człowiek jest narażony w swoim życiu na pojawienie się problematycznego schorzenia wzroku, które może wymagać skomplikowanego leczenia. Nie ulega wątpliwości, że zaćma jest jedną z najgroźniejszych chorób, które mogą doprowadzić nawet do ślepoty. Istnieją też inne choroby oczu, które warto znać, szczególnie jako osoba dorosła. Jakie są częste choroby oczu? Na czym polega ich leczenie?

Zaćma

Zaćma to choroba oczu charakteryzuje się zmętnieniem soczewki oka, co prowadzi do stopniowego pogorszenia wzroku. Jest to choroba głównie związana z procesem starzenia, choć może mieć również inne przyczyny, takie jak urazy, choroby metaboliczne (np. cukrzyca) czy długotrwałe stosowanie niektórych leków. Objawy zaćmy to m.in. zamglone widzenie, problemy z widzeniem w nocy, blaknięcie kolorów i podwójne widzenie. Jedynym skutecznym leczeniem zaćmy jest operacja zaćmy, podczas której zmętniałą soczewkę zastępuje się sztucznym implantem.

Jaskra

Jaskra to grupa chorób oczu, które prowadzą do uszkodzenia nerwu wzrokowego, często w wyniku zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jaskra rozwija się powoli i początkowo może nie dawać żadnych objawów, co sprawia, że jest szczególnie niebezpieczna. Nieleczona może prowadzić do trwałej utraty wzroku. Wczesne wykrycie i leczenie, najczęściej za pomocą kropli do oczu, leków doustnych lub zabiegów laserowych, mogą pomóc kontrolować ciśnienie w oku i zapobiegać dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego.

Choroby powierzchni oka

Powierzchnia oka, obejmująca rogówkę, spojówki oraz film łzowy, jest niezwykle ważna dla zachowania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania oka. Choroby powierzchni oka mogą prowadzić do dyskomfortu, zaburzeń widzenia, a nawet poważnych komplikacji, jeśli nie zostaną odpowiednio zdiagnozowane i leczone.

Najczęstsze choroby powierzchni oka obejmują:

Zapalenie rogówki

Zapalenie rogówki jest stanem zapalnym, który dotyczy przezroczystej warstwy przedniej części oka – rogówki. Ta dolegliwość może prowadzić do poważnych komplikacji, w tym utraty wzroku, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona.

Zapalenie rogówki może mieć różne przyczyny, które można podzielić na infekcyjne i nieinfekcyjne.

Infekcyjne przyczyny zapalenia rogówki:

• bakterie – najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia rogówki są bakterie takie jak Staphylococcus aureus i Pseudomonas aeruginosa. Bakterie te mogą dostać się do oka przez uszkodzenie powierzchni rogówki, na przykład wskutek urazu lub noszenia zanieczyszczonych soczewek kontaktowych
• wirusy – wirusowe zapalenie rogówki jest często spowodowane przez wirusy herpes simplex (HSV) i adenowirusy. Wirus HSV może powodować nawracające infekcje, które prowadzą do przewlekłego zapalenia rogówki
• grzyby – grzybicze zapalenie rogówki może być spowodowane przez kontakt z zanieczyszczoną wodą lub gleby. Grzyby takie jak Aspergillus i Fusarium są najczęstszymi sprawcami
• pasożyty – Acanthamoeba jest rzadkim, ale poważnym patogenem, który może powodować zapalenie rogówki, szczególnie u osób noszących soczewki kontaktowe.

Nieinfekcyjne przyczyny zapalenia rogówki

• urazy – fizyczne uszkodzenia rogówki, takie jak zadrapania lub ciała obce, mogą prowadzić do zapalenia
• suche oczy – brak odpowiedniego nawilżenia może uszkadzać powierzchnię rogówki, prowadząc do stanu zapalnego
• choroby autoimmunologiczne – schorzenia takie jak reumatoidalne zapalenie stawów mogą powodować wtórne zapalenie rogówki
• chemikalia – ekspozycja na drażniące chemikalia, takie jak środki czyszczące, może prowadzić do zapalenia rogówki.

Zapalenie rogówki może objawiać się na różne sposoby, w zależności od przyczyny i nasilenia stanu. Do najczęstszych objawów należą:

• ból oka – intensywny ból jest często jednym z pierwszych objawów
• zaczerwienienie oka – zapalenie powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych w oku, co prowadzi do jego zaczerwienienia
• łzawienie – nadmierne łzawienie jest częstym objawem zapalenia rogówki
• światłowstręt – pacjenci często doświadczają wrażliwości na światło
• obniżenie ostrości wzroku – w miarę postępu zapalenia może dojść do pogorszenia widzenia
• obrzęk powiek – powieki mogą być opuchnięte i bolesne.
• uczucie ciała obcego – pacjenci często mają wrażenie, że coś jest w oku.

Leczenie zapalenia rogówki zależy od jego przyczyny. Szybka diagnoza i odpowiednia terapia są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom. Bakterie są leczone za pomocą antybiotyków w postaci kropli do oczu lub maści. W przypadku wirusowego zapalenia rogówki stosuje się leki przeciwwirusowe, takie jak acyklowir. Grzybicze zapalenie rogówki wymaga stosowania leków przeciwgrzybicznych zaś w przypadku infekcji wywołanej przez Acanthamoeba stosuje się specjalistyczne leki przeciwpasożytnicze.

W przypadku suchych oczu stosuje się krople nawilżające. Kortykosteroidy stosowane w celu zmniejszenia stanu zapalnego w chorobach autoimmunologicznych. Unikanie drażniących chemikaliów i noszenie ochronnych okularów może zapobiegać dalszym uszkodzeniom.

Aby zapobiegać zapaleniu rogówki, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad. Regularne czyszczenie i wymiana soczewek kontaktowych jest kluczowa. Noszenie okularów ochronnych podczas pracy z chemikaliami lub w miejscach o dużym zapyleniu. Mycie rąk przed dotykaniem oczu pomaga zapobiegać infekcjom. Regularne wizyty u okulisty mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu i leczeniu problemów z oczami.

Zapalenie spojówek

Zapalenie spojówek to jedna z najczęściej występujących chorób oczu, która może dotknąć osoby w każdym wieku. Jest to stan zapalny błony śluzowej pokrywającej białą część oka oraz wewnętrzną powierzchnię powiek. Zapalenie spojówek może być wywołane przez różne czynniki, a jego objawy mogą być bardzo uciążliwe.

Zapalenie spojówek może być spowodowane przez infekcje, alergie oraz czynniki drażniące. Infekcyjne zapalenie spojówek może być wywołane przez wirusy, bakterie lub grzyby. Wirusowe zapalenie spojówek jest często związane z infekcjami górnych dróg oddechowych, takimi jak przeziębienie. Bakterie, takie jak Staphylococcus aureus czy Streptococcus pneumoniae, mogą powodować bakteryjne zapalenie spojówek, które często wiąże się z obecnością ropy w oku. Grzybicze zapalenie spojówek jest rzadkie, ale może wystąpić po urazach oka lub u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Alergiczne zapalenie spojówek jest wynikiem reakcji alergicznej na substancje takie jak pyłki, kurz, sierść zwierząt czy kosmetyki. W przypadku alergicznego zapalenia spojówek objawy często nasilają się w sezonie pylenia lub po kontakcie z alergenem. Czynniki drażniące, takie jak dym, chemikalia, chlorowana woda w basenie, a nawet soczewki kontaktowe, mogą również powodować zapalenie spojówek. Te czynniki mogą prowadzić do podrażnienia i zapalenia spojówek, które zwykle ustępuje po usunięciu źródła drażnienia.

Objawy zapalenia spojówek mogą różnić się w zależności od przyczyny stanu zapalnego, ale najczęściej obejmują zaczerwienienie oka, świąd, pieczenie oraz wydzielinę. Zaczerwienienie jest wynikiem rozszerzenia naczyń krwionośnych w spojówce, co prowadzi do jej zaczerwienienia i obrzęku. Świąd i pieczenie są częstymi objawami, szczególnie w przypadku alergicznego zapalenia spojówek. Wydzielina z oka może być wodnista, śluzowa lub ropna, w zależności od rodzaju infekcji. Inne objawy mogą obejmować nadmierne łzawienie, uczucie piasku pod powiekami oraz obrzęk powiek. W przypadku infekcyjnego zapalenia spojówek objawy mogą pojawić się w jednym oku, a następnie rozprzestrzenić się na drugie oko. W przypadku alergicznego zapalenia spojówek objawy często dotyczą obu oczu jednocześnie.

Leczenie zapalenia spojówek zależy od jego przyczyny. W przypadku infekcyjnego zapalenia spojówek, które jest wywołane przez bakterie, najczęściej stosuje się krople do oczu lub maści zawierające antybiotyki. Wirusowe zapalenie spojówek zwykle ustępuje samoistnie, ale można stosować krople nawilżające i zimne kompresy, aby złagodzić objawy. Alergiczne zapalenie spojówek leczy się głównie poprzez unikanie kontaktu z alergenami oraz stosowanie kropli antyhistaminowych lub kropli do oczu zawierających kortykosteroidy, które pomagają zmniejszyć stan zapalny i złagodzić objawy. W przypadku ciężkich reakcji alergicznych lekarz może przepisać doustne leki antyhistaminowe. W przypadku zapalenia spojówek spowodowanego czynnikami drażniącymi, kluczowe jest unikanie ekspozycji na te czynniki. Stosowanie kropli nawilżających do oczu może pomóc w łagodzeniu objawów. Jeśli objawy nie ustępują po usunięciu czynnika drażniącego, należy skonsultować się z lekarzem.

Aby zapobiec zapaleniu spojówek, ważne jest przestrzeganie kilku podstawowych zasad higieny i profilaktyki. Mycie rąk przed dotykaniem oczu oraz unikanie dzielenia się ręcznikami, kosmetykami i soczewkami kontaktowymi z innymi osobami może znacznie zmniejszyć ryzyko infekcji. Regularne czyszczenie soczewek kontaktowych oraz unikanie ich noszenia przez dłuższy czas bez przerwy również pomaga zapobiegać zapaleniu spojówek. Unikanie kontaktu z alergenami oraz stosowanie okularów przeciwsłonecznych w sezonie pylenia może pomóc w zapobieganiu alergicznemu zapaleniu spojówek. W przypadku wystąpienia objawów zapalenia spojówek, ważne jest szybkie podjęcie odpowiednich działań leczniczych, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji i złagodzić objawy.

Zespół suchego oka

Zespół suchego oka występuje, gdy oczy nie produkują wystarczającej ilości łez lub gdy jakość łez jest niewystarczająca do nawilżenia oka. Może być spowodowany starzeniem się, noszeniem soczewek kontaktowych, niektórymi lekami, chorobami autoimmunologicznymi oraz długotrwałą pracą przy komputerze. Objawy to uczucie suchości, pieczenia, zmęczenia oczu, nieostrego widzenia oraz czasami nadmierne łzawienie jako reakcja na podrażnienie. Leczenie obejmuje stosowanie sztucznych łez, żeli lub maści nawilżających, suplementów diety wspierających produkcję łez, a w bardziej zaawansowanych przypadkach – procedury medyczne, takie jak zatkanie kanalików łzowych.

Zapobieganie chorobom powierzchni oka obejmuje odpowiednią higienę oczu, ograniczenie czasu spędzanego przed ekranami, regularne zmienianie soczewek kontaktowych oraz ochronę oczu przed słońcem i zanieczyszczeniami. Regularne badania okulistyczne są kluczowe dla wczesnego wykrywania i leczenia chorób powierzchni oka, co może zapobiec poważniejszym komplikacjom i zachować dobre zdrowie wzroku.

Zwyrodnienie plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej, zwłaszcza w formie związanej z wiekiem (AMD), jest główną przyczyną utraty wzroku u osób starszych. Choroba ta dotyka centralnej części siatkówki, odpowiedzialnej za ostre widzenie. Objawy AMD obejmują zniekształcenie linii prostych, trudności w czytaniu oraz ciemną plamę w centralnym polu widzenia. Chociaż nie ma lekarstwa na AMD, pewne formy choroby mogą być leczone za pomocą terapii laserowej, iniekcji do oka lub suplementów witaminowych, aby spowolnić jej postęp.

Odwarstwienie siatkówki

Odwarstwienie siatkówki jest poważnym stanem okulistycznym, który może prowadzić do trwałej utraty wzroku, jeśli nie zostanie szybko zdiagnozowane i leczone. Siatkówka to cienka warstwa tkanki znajdująca się na tylnej ściance oka, która jest odpowiedzialna za odbieranie i przekazywanie obrazów do mózgu. Odwarstwienie siatkówki zachodzi, gdy siatkówka oddziela się od warstw tkanki podtrzymujących, co zakłóca jej funkcjonowanie i może prowadzić do utraty wzroku.

Odwarstwienie siatkówki może być spowodowane przez różne czynniki, w tym:

• urazy oka – silne uderzenie w oko może spowodować odwarstwienie siatkówki
• zmiany związane z wiekiem – proces starzenia się może prowadzić do pogrubienia i kurczenia się ciała szklistego, co z kolei może pociągnąć za sobą siatkówkę i spowodować jej odwarstwienie
• chirurgia oka – operacje oka mogą zwiększyć ryzyko odwarstwienia siatkówki
• schorzenia, takie jak zaawansowana cukrzyca, mogą prowadzić do powstawania blizn na siatkówce.
• Krótkowzroczność – osoby z wysoką krótkowzrocznością są bardziej narażone na odwarstwienie siatkówki.

Objawy odwarstwienia siatkówki mogą obejmować:

• nagłe pojawienie się „pływających” ciał (mroczków) w polu widzenia.
• błyski światła w jednym lub obu oczach.
• ciemna zasłona lub cień przesuwający się przez pole widzenia.
• zniekształcenie lub utrata ostrości wzroku.

Ważne jest, aby pamiętać, że odwarstwienie siatkówki jest stanem wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej.

Leczenie odwarstwienia siatkówki zależy od stopnia i lokalizacji odwarstwienia, ale zazwyczaj wymaga interwencji chirurgicznej. Dostępne metody leczenia obejmują kriopeksję ( zastosowanie zimna do „zamrożenia” obszaru wokół odwarstwienia, co pomaga przywrócić siatkówkę do właściwej pozycji), laseroterapię (fotokoagulację laserową) polegającą na użyciu lasera do „spawania” odwarstwionej siatkówki z podłożem czy witrektomię (chirurgiczne usunięcie ciała szklistego z oka i zastąpienie go gazem lub olejem silikonowym, aby pomóc siatkówce wrócić na miejsce i zagoić się).

Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe dla zapobiegania trwałej utracie wzroku spowodowanej odwarstwieniem siatkówki. Osoby doświadczające nagłych zmian w widzeniu powinny niezwłocznie skonsultować się z okulistą. Regularne badania okulistyczne są również ważne, szczególnie dla osób z wysokim ryzykiem, takich jak osoby z wysoką krótkowzrocznością, cukrzycą, czy te, które przeszły operacje oczu.

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa stanowi jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy i jest wiodącą przyczyną utraty wzroku wśród osób dorosłych. Jest to choroba oczu, która dotyka siatkówkę – cienką warstwę tkanki na tylnej ściance oka, odpowiedzialną za odbieranie i przekazywanie obrazów do mózgu. Długotrwałe niekontrolowane poziomy cukru we krwi mogą prowadzić do uszkodzenia małych naczyń krwionośnych w siatkówce, co z czasem może skutkować utratą wzroku.

Główną przyczyną tej choroby oczu jest niekontrolowana cukrzyca typu 1 i typu 2. Ryzyko rozwoju i postępu choroby zwiększa się z czasem trwania cukrzycy oraz z poziomem kontroli glikemii. Inne czynniki ryzyka obejmują wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu, palenie tytoniu oraz ciążę u kobiet z cukrzycą.

W początkowych stadiach retinopatia cukrzycowa może nie dawać żadnych objawów. W miarę postępu choroby mogą pojawić się:

• zmętnienie widzenia,
• trudności w widzeniu w nocy,
• pojawienie się „pływających” ciał lub plam w polu widzenia,
• nagła utrata wzroku.

Regularne badania okulistyczne są kluczowe dla wczesnego wykrywania retinopatii cukrzycowej. Badanie dna oka, często z użyciem kropli rozszerzających źrenicę, pozwala okuliście na dokładne zbadanie stanu siatkówki. Dodatkowe badania, takie jak angiografia fluorescencyjna czy optyczna koherentna tomografia (OCT), mogą być wykorzystane do oceny stopnia uszkodzenia siatkówki.

Choć retinopatii cukrzycowej nie można całkowicie wyleczyć, odpowiednie leczenie może zatrzymać postęp choroby i zmniejszyć ryzyko utraty wzroku. Opcje leczenia obejmują:

• Ścisłą kontrolę poziomu cukru we krwi, ciśnienia krwi i cholesterolu, co może spowolnić postęp retinopatii,
• Laseroterapię, która pomaga uszczelnić wyciekające naczynia krwionośne i zmniejszyć obrzęk siatkówki,
• Iniekcje leków przeciwangiogennych bezpośrednio do oka, które mogą zatrzymać wzrost nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych,
• Witrektomię, czyli chirurgiczne usunięcie krwi i blizn z wnętrza oka w zaawansowanych przypadkach.

Najlepszą metodą zapobiegania retinopatii cukrzycowej jest kontrola poziomu cukru we krwi, ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Regularne badania okulistyczne, co najmniej raz w roku, są niezbędne dla osób z cukrzycą, aby umożliwić wczesne wykrycie i leczenie wszelkich zmian w siatkówce.

Diagnostyka i leczenie chorób oczu

Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe dla zapobiegania utracie wzroku z powodu chorób oczu. Regularne badania okulistyczne, szczególnie po 40. roku życia, mogą pomóc w wykryciu problemów na wczesnym etapie. Współczesna medycyna okulistyczna oferuje szereg metod leczenia, od farmakoterapii, przez zabiegi laserowe, po zaawansowane operacje, które mogą pomóc w zachowaniu wzroku i poprawie jakości życia pacjentów z chorobami oczu.

 

Sprawdź także: Czym jest zaćma wtórna i jak ją leczyć?

Wady wzroku u osób dorosłych – jakie najczęściej występują?

Wyróżniamy kilka wad wzroku, które pojawiają się często u osób dorosłych. Te, które często wpływają na komfort życia i wymagają leczenia okulistycznego, to:

• Krótkowzroczność – obraz w tym przypadku powstaje tuż przed siatkówką, a więc widzenie na duże odległości będzie niewyraźne. Tę wadę należy bezwzględnie korygować poprzez okulary lub soczewki korekcyjne, aby nie doprowadzić do większego pogorszenia się wzroku.
• Dalekowzroczność – nadwzroczność to problem, z jakim boryka się wiele osób na całym świecie. Ta wada wzroku powoduje, że dana osoba nie widzi zbyt dobrze przedmiotów w jego bliskiej odległości, a często także w dalekiej. Leczenie polega przede wszystkim na noszeniu szkieł kontaktowych, okularów lub… można zdecydować się na laserową korektę wzroku.
• Astygmatyzm – kolejna popularna wada wzroku u osób dorosłych polega na zniekształceniu rogówki oka co powoduje niewyraźne widzenie. To dziedziczna wada wzroku, choć mogą na nią wpływać też zewnętrzne czynniki środowiskowe. Częste bóle głowy, swędzenie oczu oraz zaczerwienienie często towarzyszą temu schorzeniu. Korekta problemu to noszenie cylindrycznych soczewek lub okularów lub laserowe usunięcie problemu astygmatyzmu.
• Starczowzroczność – inaczej prezbiopia, dotyczy raczej osób starszych po 40-50. roku życia. Objawy do pogorszenie widzenia, rozmyty obraz, szybsze meczenie się oczu. Tę wadę można korygować soczewkami lub zabiegiem laserowym. To drugie rozwiązanie daje jednak znacznie lepsze efekty i co najważniejsze – jest długotrwałe.

Teraz już znasz wszystkie najpopularniejsze choroby i wady wzroku, jakie występują u osób dorosłych. Oczywiście samodzielna diagnoza wady wzroku czy rozwijającej się choroby najczęściej nie jest możliwa, aczkolwiek będziesz wiedzieć, z jakim problemem się borykasz. Im szybciej udasz się do specjalisty, tym lepiej – dbając o swój wzrok, utrzymasz go w lepszej kondycji przez dłuższy czas, a to przecież narząd, który przydaje się człowiekowi przez całe życie.